Πέμπτη 17 Μαΐου 2012

ΨΥΧΗ ΠΙΟ ΒΑΘΙΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΠΛΗΓΕΣ


                ΨΥΧΗ ΠΙΟ ΒΑΘΙΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΠΛΗΓΕΣ

Ο γνωστός ψυχίατρος της Θεσσαλονίκης Κλεάνθης Γρίβας σε πρόσφατη εμφάνισή του σε εκπομπή ιδιωτικού τηλεοπτικού σταθμού δήλωσε επί λέξει ότι η αντιπροσωπευτική δημοκρατία αποτελεί το ιδεολογικό επικάλλυμα της μπορντελοκλεπτοκρατίας. Προσωπικά με βρίσκει απόλυτα σύμφωνο αυτή η τοποθέτηση, χωρίς να εντρυφήσω σε γωνίες της σκέψης του επιστήμονα για το τι περαιτέρω μπορεί να εννοεί από το προφανές.

Το ότι έτσι έχουν τα πράγματα επιρρωνύεται από τα δημοσιεύματα έγκριτων και μη πολιτικών εφημερίδων όλων των κομματικών-πολιτικών αποχρώσεων των τελευταίων τουλάχιστον 25 χρόνων, από τις πλείστες όσες εξεταστικές και προανακριτικές επιτροπές έχουν συσταθεί όλα αυτά τα χρόνια στην Ελληνική Βουλή, από συζητήσεις στις οποίες όλοι λίγο-πολύ μετέχουμε είτε σε δημόσιους χώρους είτε σε σπίτια φίλων και γνωστών, οπότε και βγάζουμε τη μάσκα του καθημερινού απατηλού πολιτικοκοινωνικού γίγνεσθαι, και μιλάμε τη γλώσσα της αληθείας Αυτή τη γλώσσα δηλαδή που χρόνια τώρα έχουμε πάψει να χρησιμοποιούμε υπό το φόβο-δαμόκλειο σπάθη των όποιων συνεπειών. Μεγαλύτερη απόδειξη για το αληθές της ανωτέρω ρήσης δεν είναι άλλη από την όζουσα ατμόσφαιρα της χώρας σήμερα.

Η απτή πραγματικότητα του σήμερα καταδεικνύει με τη σειρά της την απόλυτη, αδιαμφισβήτητη αποτυχία του πολιτικού μας συστήματος. Και όταν λέμε πολιτικό σύστημα εννοούμε όλες εκείνες τις συνιστώσες που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο παράγουν πολιτική. Εννοούμε πέραν των πολιτικών κομμάτων, όλους εκείνους τους θεσμούς που με την ύπαρξή τους, τη δράση τους ή και την αδράνειά τους συντελούν στην δημιουργία πολλών επιμέρους πραγματικοτήτων.

Ηχεί δυνατά ακόμα στα αυτιά μου η φωνή της Μαρίας Δαμανάκη ως εκπροσωπούσας τους εξεγερμένους του Πολυτεχνείου: «Εδώ Πολυτεχνείο, εδώ Πολυτεχνείο» και συνάμα το καθολικό αίτημα για Ψωμί, Παιδεία, Ελευθερία. Και η ψυχή μου μαυρίζει από λύπη και ματαίωση γιατί πολλοί εκ των εκπροσώπων της γενιάς του Πολυτεχνείου συνετέλεσαν, όχι με τα λάθη τους -ας μην βαυκαλιζόμαστε-  αλλά με τις συνειδητές πολιτικές και μη επιλογές τους, στην δημιουργία της ηθικά, κοινωνικά και οικονομικά χρεωκοπημένης Ελλάδας.

Οι γόνοι των μεγάλων οικογενειών που κυβέρνησαν την Ελλάδα όλα αυτά τα χρόνια με περισσό πολιτικό ναρκισσισμό και εγωπάθεια δεν είναι οι άριστοι που ελέω Θεού έχουν τις μαγικές λύσεις στα προβλήματα της κοινωνίας μας, όπως άλλωστε εν τοις πράγμασι αποδείχτηκε και συνεχίζει να αποδεικνύεται. Υπάρχει ένα μεγάλο, ζωντανό κομμάτι της Ελληνικής κοινωνίας, ακομματικό, βαθιά όμως πολιτικό, με φρέσκες ιδέες, εμπεριστατωμένη άποψη, κατάρτιση και όραμα, το οποίο επί χρόνια τεχνηέντως μένει μακριά από κέντρα και παρυφές κέντρων λήψης αποφάσεων. Η Ελλάδα οφείλει περισσότερο παρά ποτέ να αναπτύξει όλο το δυναμικό της, χωρίς αποκλεισμούς και φοβικά σύνδρομα που αλλού αποσκοπούν.

Πολλώ δε μάλλον καθίσταται αδήριτη η ανάγκη αξιοποίησης του δυναμικού της χώρας μας, όταν αυτή, παρότι βγήκε από το γύψο της δικτατορίας, μπήκε -σχεδόν αμέσως- στο matrix, στην εικονική πραγματικότητα της μεταπολίτευσης. Οι πολίτες της χώρας μας κατά συντριπτική πλειοψηφία, άλλος περισσότερο άλλος λιγότερο, σαν εμποτισμένοι-προσβεβλημένοι από τον ιό του νεοέλληνα, ο οποίος έκανε δειλά την εμφάνισή του κατά τη δεκαετία του ‘80, ενώ τη δεκαετία του ‘90 και του ‘00 εξαπλώθηκε με καλπάζουσα μορφή, απωλέσαμε την ανθρώπινη υπόστασή μας, τη λεβεντιά μας, την ακεραιότητά μας. Εισήλθαμε στο βούρκο του κακώς εννοούμενου ατομικού συμφέροντος, της φιλαυτίας και του εγωκεντρισμού.

Από επιλογή ζήσαμε επί δεκαετίες στη νάρκη της ψευδολογίας, ενώ τους λίγους σκαπανείς της αλήθειας τους αντιμετωπίζαμε ως γραφικούς και παλαιομοδίτες. Ας μην ξεχνάμε για παράδειγμα τον Γιανναρά, ο οποίος από το βήμα της Κυριακάτικης Καθημερινής όχι απλά κατακεραύνωνε τα κακώς κείμενα, αλλά πρότεινε και λύσεις (π.χ. Συντακτική Εθνοσυνέλευση και Νέο Σύνταγμα), που όψιμα πλέον πολλοί ενστερνίζονται.

Πιο απλά και για να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους: Τουλάχιστον δυόμιση δεκαετίες σοβεί στη χώρα μας κρίση αξιών. Αυτό σημαίνει ότι για ικανό τμήμα του κοινωνικού συνόλου τα κακά στοιχεία του χαρακτήρα υπερκέρασαν-επικράτησαν των καλών. Ακόμα πιο λιανά: Κατά συντριπτική πλειοψηφία δεν είμαστε καλοί άνθρωποι. Εκτιμάται το μακρύτερο πούρο και το μεγαλύτερο 4Χ4, για να δανειστώ το λεχθέν από κάποιον αγανακτισμένο. Εκτιμάται δηλαδή κυρίως η οικονομική επιφάνεια και ισχύς και όχι το «καλό κἀγαθό» -κατά το αρχαιοελληνικό πρότυπο- του χαρακτήρα των συνανθρώπων μας. Τα φαινόμενα κοινωνικής παθογένειας που αναπτύσσαμε στις εκθέσεις ιδεών των λυκειακών μας χρόνων νομοτελειακά και απολύτως επαγωγικά αποτελούν την οδυνηρή πραγματικότητα της Ελλάδας του 2011. Το νερό έβραζε σε υψηλή θερμοκρασία στον τέντζερη. Το καπάκι δεν άντεξε την πίεση, τινάχτηκε με δύναμη, και οι συνέπειες τραγικές, με την οικονομική κρίση να αποτελεί μία μόνο από αυτές.

Διαλυμένος κοινωνικός ιστός, νομοθετική εξουσία χωρίς βούληση τομών-ρήξεων για την αντιμετώπιση των προκλήσεων των καιρών, εκτελεστική εξουσία παραδομένη στη δίνη συμφερόντων και συσχετισμών τρόμου, δικαστική εξουσία που δεν λειτουργεί ως απάγγειο του ταλαιπωρημένου πολίτη, και δυστυχώς εξαρτημένη και όχι ανεξάρτητη, συνδικαλιστικοί φορείς περιχαρακωμένοι στα στεγανά του χώρου που εκπροσωπούν, χωρίς ανοιχτό μυαλό, με αναπόδραστη συνέπεια όχι απλά την ανυπαρξία αλληλεγγύης στις διεκδικήσεις των άλλων αλλά και την υπόσκαψή τους.

Βεβαίως ο εχθρός είναι και εξωτερικός -γεωπολιτικά παιχνίδια, οικονομικός πόλεμος, παγκοσμιοποίηση, κ.λπ.-  ωστόσο κατά την ταπεινή μου άποψη είναι πρωτίστως εσωτερικός για όλους τους λόγους που προαναφέρθηκαν. Εάν εμείς τόσο θεσμικά όσο και ατομικά λειτουργούσαμε με στοιχειώδη ψήγματα ορθολογισμού, δικαιοσύνης και συλλογικού συμφέροντος δεν θα είχαμε οδηγηθεί στα σημερινά αδιέξοδα. Αυτά που στερούν από τους νέους ανθρώπους το όνειρο, τη στόχευση, το όραμα, αυτά που βάζουν ταβάνι στις φιλοδοξίες τους.

Το τι ακριβώς μπορεί και πρέπει να γίνει όχι προς αποσπασματική αντιμετώπιση των νοσηρών αποτελεσμάτων, αλλά προς θεμελίωση υγιών δομών είναι γνωστό στους επαΐοντες. Έγκριτοι συνταγματολόγοι και καθηγητές πανεπιστημίου όπως ο Γεώργιος Κασιμάτης, ο Κώστας Μπέης, ο Κώστας Χρυσόγονος προτείνουν ως μονόδρομο, μεταξύ άλλων την θέσπιση νέου Συντάγματος δια Συντακτικής Εθνοσυνελεύσεως, την καθιέρωση ανωτάτου αριθμού 100 βουλευτών, την άμεση εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας από τον λαό, αυξημένες αρμοδιότητες στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, σταθερό χρόνο διεξαγωγής εκλογών, σταθερό εκλογικό σύστημα, ασυμβίβαστο ταυτόχρονης ιδιότητας βουλευτή και υπουργού, πλήρη διάκριση των εξουσιών (Εκτελεστικής, Νομοθετικής και Δικαστικής), περιορισμό θητειών στα πολιτικά αξιώματα, κατάργηση της συντεχνιακής προστασίας της τάξης των πολιτικών (βουλευτική ασυλία και νόμος περί ευθύνης υπουργών), παύση διορισμού της ηγεσίας της Δικαιοσύνης από το κόμμα, κ.λπ..

Και βέβαια, παράλληλα με τα προαναφερθέντα, που και άμεσα μπορούν να γίνουν και άμεσα οφέλη να δρέψουμε από αυτά, πρέπει χωρίς την παραμικρή καθυστέρηση να ξεκινήσει «πόλεμος» Παιδείας. Όλα ξεκινούν από την Παιδεία και τελειώνουν σε αυτή. Κομίζω γλαύκας εις Αθήνας διατυπώνοντας την άποψη ότι η Παιδεία είναι το διαχρονικό φάρμακο για την πρόληψη της οιασδήποτε εκτροπής εν τη γενέσει της. Τα σχολειά πρέπει να γίνουν θύλακες γνώσης και καλλιέργειας που θα δημιουργούν σκεπτόμενους ανθρώπους, και όχι ρομπότ στην υπηρεσία του συστήματος. Ένας πεπαιδευμένος λαός θα είναι σε θέση τόσο να προλαμβάνει τα κακώς κείμενα όσο και να τα αντιμετωπίζει επιτυχώς αφού συμβούν. Η επένδυση στην Παιδεία απαιτεί υπομονή καθώς η εξαργύρωση θα είναι μακροπρόθεσμη, ωστόσο τα οφέλη θα είναι πολλαπλά. 

Στην επίκαιρη όσο ποτέ ταινία των αδελφών Andy & Larry Wachowski, V for Vendetta, ο μασκοφόρος ήρωας, που κυκλοφορεί με την κωδική ονομασία V, μια μονίμως χαμογελαστή μάσκα του ινδάλματός του, και μαύρη θεατρική στολή, είναι το προϊόν (κυριολεκτικά) της ολοκληρωτικής κυβέρνησης ενός μελλοντικού Λονδίνου, η οποία συνεπικουρούμενη από τα ΜΜΕ έχει απομονώσει και αδρανοποιήσει την λαϊκή της βάση, ποτίζοντάς την με επίπλαστο τρόμο, για να εξυπηρετήσει τα δικά της σχέδια, τα οποία λίγο-πολύ περιστρέφονται γύρω από την διαιώνιση της παραμονής τους στην εξουσία. O V αποδεικνύει με την δράση του ότι η δύναμη του αδούλωτου μυαλού, της ιδέας και της κριτικής σκέψης είναι τέτοια που μπορεί να επιτύχει το θεωρητικά αδύνατο-ακατόρθωτο. Αντίστοιχα φωτεινά μονοπάτια θεωρώ ότι σηματοδοτεί-καταδεικνύει το κίνημα των αγανακτισμένων, σμιλεύοντας παράλληλα υγιώς συνειδήσεις και δημιουργώντας τη μαγιά για ριζικές αλλαγές που είναι νομοτελειακά αναπόφευκτες. Ο Ελληνικός λαός καλείται να αποδείξει ότι η ψυχή του είναι πιο βαθιά από τις πληγές του. Και θα το αποδείξει!
                                                                             Αίγιο, 24-6-2011
                                                                        Ανδρέας Βασ. Φλώρος       



ΠΕΡΙ ΑΛΗΘΕΙΑΣ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΤΙΝΩΝ




Περί αληθείας και άλλων τινών

Το εύδαιμον το ελεύθερον, το δ’ελεύθερον το εύψυχον. (Θουκυδίδου Ιστορία Β΄, 43).
Θεμέλιο της ευτυχίας είναι η ελευθερία, και θεμέλιο της ελευθερίας είναι η γενναιότητα.

«Δικηγόρος;!!! Δηλαδή ψεύτης!!!» Κοινότοπη αντίδραση του μέσου πολίτη στο άκουσμα της επαγγελματικής ιδιότητας του ερωτηθέντος συνομιλητή του. Ακόμα ένα μοτίβο με προφανές ψυχολογικό υπόβαθρο άλλοτε δικαιολογημένο και άλλοτε όχι. Είναι γνωστός σε πολλούς ο διάλογος του μύθου μεταξύ του αετού και του σαλιγκαριού που συναντήθηκαν στην αετοράχη του πρώτου: «Καλά» λέει ο αετός «πως κατάφερες και έφτασες εδώ πάνω;» «Εγώ;» ρωτάει το σαλιγκάρι «Καλύτερα να μας πεις εσύ πως τα κατάφερες» «Μα φυσικά με τα φτερά μου» απαντάει αγέρωχα ο αετός. Και η αντίδραση του σαλιγκαριού «Ε, κι εγώ ήρθα εδώ γλείφοντας και με τα κέρατά μου».

Γιατί άραγε κατά τεκμήριο η ελληνική κοινωνία αποδίδει στον δικηγόρο τα χαρακτηριστικά του σαλιγκαριού του μύθου; Το κάνει δικαίως ή αδίκως; Ή μήπως εν τέλει το ερώτημα αυτό αποτελεί ψευδοδίλλημα και η ουσία κρύβεται αλλού; Μήπως στην ιστορική συγκυρία των ημερών μας θα πρέπει να κοιτάξουμε τόσο ως κοινωνία όσο και ως ενεργοί πολίτες κατάματα την αλήθεια χωρίς ταμπού χωρίς προκάτ αντανακλαστικά μοτίβα αλλά και χωρίς συντεχνιακού τύπου κομπλεξισμούς και εσωστρέφεια;

Ο Dale R. Harris Πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου του Colorado σε μήνυμά του προς τα μέλη του Συλλόγου περί το Σεπτέμβριο του 2000, μοιράζεται την αγωνία και πλήθος προβληματισμών με εφαλτήριο το βασικό ερώτημα: «Ψεύδονται οι Δικηγόροι;»
Περί το 2000 λοιπόν ο συνάδελφος Dale R. Harris παρακολούθησε μαζί με άλλους προέδρους δικηγορικών συλλόγων των ΗΠΑ ένα πρόγραμμα το οποίο χρηματοδοτούνταν από την Εθνική Επιτροπή Προέδρων Δικηγορικών Συλλόγων σε συνδυασμό με την ετήσια Σύνοδο των Δικηγορικών Συλλόγων. Το πρόγραμμα είχε τίτλο: Σκληρή γλώσσα, σκληρές λύσεις, επαναθεμελίωση-επανίδρυση της αξίας των Δικηγόρων. Το μήνυμα ήταν απογοητευτικό: Είμαστε θεράποντες ενός επαγγέλματος με σοβαρό πρόβλημα, ενός επαγγέλματος που η κοινωνία απαξιώνει και εμπιστεύεται όλο και λιγότερο και αυτό πρέπει να αντιμετωπιστεί και να αναστραφεί.

Οι ομιλητές της Συνόδου αρχικά διέγνωσαν διάφορους παράγοντες που πίστευαν ότι αποτελούν το σκληρό πυρήνα του προβλήματος: Η απώλεια της αξιοπιστίας και φερεγγυότητας των δικηγόρων, η χρονική διάρκεια και το κόστος της αντιδικίας στα πολιτικά δικαστήρια, τα χρήματα και οι επιπτώσεις τους στην συμπεριφορά του δικηγόρου, ο τρόπος που οι δικηγόροι διαχειρίζονται εαυτούς, οι συνέπειες της ελλείψεως καθοδηγήσεως και η πίεση του ανταγωνισμού στην συμπεριφορά του δικηγόρου, πληθωρισμός και διαφήμιση των δικηγόρων.
Ως απαύγασμα αυτών των συζητήσεων καθιερώθηκαν κάποιες Πρωτοβουλίες επαγγελματικής μεταρρύθμισης για να επιδιωχθούν αλλαγές δομικές και σε βάθος χρόνου στην κουλτούρα και την πρακτική των Δικηγόρων σε μια προσπάθεια αντιμετωπίσεως των προβλημάτων. Ο Οργανισμός PRI (Professional Reform Initiatives=Πρωτοβουλίες Επαγγελματικής Μεταρρύθμισης) αποφάσισε να εστιάσει αρχικά στην κοινωνική πεποίθηση ότι οι Δικηγόροι δεν λένε την αλήθεια και θα κάνουν ή θα πουν οτιδήποτε προκειμένου να κερδίσουν ή να βελτιώσουν τη θέση των πελατών τους. Έτσι η πρώτη αρχή του οργανισμού PRI είναι ένα πρόγραμμα με σκοπό την αναδιαμόρφωση της κουλτούρας και της πρακτικής των δικηγόρων έτσι ώστε η αλήθεια να πριμοδοτείται και να τιμωρείται το ψεύδος.
Ένας από τους ομιλητές του προγράμματος είπε ευθέως και χωρίς περιστροφές: «Οι Δικηγόροι όντως ψεύδονται» και ως παραδείγματα ανέφερε τους δικηγόρους που πιέζονται για να αυξήσουν τις χρεώσιμες ώρες εργασίας τους, δικηγόρους που διαστρέφουν τα πραγματικά ή νομικά περιστατικά εντός ή εκτός των δικαστικών αιθουσών, αυτούς που με κάθε μέσο αποφεύγουν να πουν την αλήθεια, και αυτούς που κατά τις διαπραγματεύσεις για την επίτευξη δικαστικού συμβιβασμού ψευδώς ισχυρίζονται ενώπιον του δικαστή ότι δεν έχουν εξουσιοδότηση να ανέβουν πιο ψηλά ή να πέσουν πιο χαμηλά.
Ένας άλλος εξέχων Αμερικανός δικηγόρος ο Floyd Abrams είπε λίγα χρόνια πριν ότι σε μια ποινική δίκη δεν είναι σημαντικότερη προτεραιότητα η αναζήτηση της αλήθειας αλλά η νίκη. Ο συνάδελφος αυτός έγραψε με αφορμή την υπόθεση του O.J. Simpson (του γνωστού παίκτη του ράγκμπι που κατηγορήθηκε ότι σκότωσε τη γυναίκα του και τον φίλο της και εν τέλει αθωώθηκε) ότι εγείρονται τεράστια ερωτήματα για το τι ζητά η κοινωνία από τους δικηγόρους να κάνουν και με πόσο ανήθικο τρόπο το ζητά. Ο Abrams τόνισε ότι σύμφωνα με το Αμερικανικό δικαιϊκό σύστημα ήταν καθήκον των συνηγόρων υπεράσπισης του O.J. Simpson να «επιτεθούν» στους κατηγόρους του Simpson, να αμφισβητήσουν την εγκυρότητα του test DNA, να αμφισβητήσουν την αξιοπιστία της Αστυνομίας, και αν ήταν εφικτό να επιχειρηματολογήσουν εις βάρος του χαρακτήρα του θύματος, και όλα αυτά ανεξάρτητα από το εάν ο Simpson ήταν πράγματι ένοχος ή όχι για το έγκλημα για το οποίο κατηγορούνταν.
Ο Abrams πρότεινε ότι η κοινωνία θα πρέπει να απαιτεί από τους δικηγόρους να βλέπουν τους εαυτούς τους περισσότερο ως μέρος ενός δικαιϊκού συστήματος και λιγότερο ως το alter ego των εντολέων τους, κλείνει δε το άρθρο του με τον εξής προβληματισμό: «θα πρέπει να αναρωτηθούμε εάν οδηγεί σε δικαιοσύνη να έχουμε ένα σύστημα στο οποίο πολλοί δικηγόροι σπαταλούν πολύ περισσότερο χρόνο για να αποφύγουν την αλήθεια παρά για να την ανακαλύψουν».

Οι ιδέες που προτάθηκαν από τον Οργανισμό PRI για την αντιμετώπιση του προβλήματος ήταν οι ακόλουθες:
- Δημόσια υποστήριξη των δικαστών που απαιτούν αλήθεια και τιμιότητα από όλους όσοι εμφανίζονται στο Δικαστήριο και οι οποίοι επιβάλλουν ουσιαστικές κυρώσεις στους παραβάτες.
- Ενθάρρυνση των δικαστών προκειμένου να αφιερώνουν περισσότερο χρόνο και πόρους προς εξεύρεση πρακτικών τρόπων αναζήτησης της αλήθειας, όταν είναι προφανές ότι κάποιος παραπλανά το Δικαστήριο.
- Εκπαίδευση των επιχειρήσεων και του κοινού αναφορικά με το καθήκον του δικηγόρου να λέει την αλήθεια στο Δικαστήριο, και το καθήκον του Δικαστηρίου να επιβάλλει κυρώσεις σε δικηγόρους και εντολείς-ιδιώτες που δεν το πράττουν.
- Υποστήριξη προγραμμάτων με έμφαση στην προαγωγή των έντιμων χρεώσεων και στηλίτευση των ανέντιμων χρεωστικών πρακτικών.
- Καθιέρωση συστήματος ευρείας βάσεως δεδομένων με διαταγές Δικαστηρίων που τιμωρούν-επιβάλλουν κυρώσεις σε δικηγόρους για ανέντιμη συμπεριφορά έτσι ώστε να ταυτοποιούνται οι υπότροποι.
- Ενθάρρυνση των Επιτροπών των Νομικών Σχολών και των Δικηγορικών Συλλόγων να δώσουν έμφαση στην τιμιότητα και την αλήθεια ως ακρογωνιαίους λίθους του δικαιϊκού συστήματος.
- Καθιέρωση συμβουλευτικών προγραμμάτων για νέους δικηγόρους που θα εστιάζουν στην υποχρέωση των δικηγόρων να λένε την αλήθεια σε όλες τους τις εκδηλώσεις.
Κατόπιν της ανωτέρω ενημέρωσης ο Dale R. Harris καλούσε τα μέλη του Συλλόγου του να καταθέσουν τις προτάσεις τους και τους προβληματισμούς τους.

Στην Ελλάδα από όσο γνωρίζω δεν έχει ληφθεί πρόσφατα τέτοιας φύσεως πρωτοβουλία. Γιατί άραγε; Επ’ ουδενί πιστεύω ότι υπάρχει συνάδελφος που θέλει ή επιδιώκει καθ’ οιονδήποτε τρόπο να αποδίδονται στους δικηγόρους τα χαρακτηριστικά του σαλιγκαριού του μύθου και όχι του αετού. Μέχρι πριν λίγα χρόνια ήμουν της απόψεως ότι οι ρήξεις ξεκινούν από ψηλά. Εδώ και λίγο καιρό έχω αλλάξει γνώμη. Οι ρήξεις μπορούν κάλλιστα να ξεκινήσουν και από χαμηλά, από τη ρουτίνα όλων μας, από την καθημερινή μας πρακτική. 

Ωστόσο χωρίς πρωτοβουλίες, χωρίς δράσεις δεν θα αλλάξουν πολλά. Θα ισχύει και στην περίπτωσή μας -και αυτό αφορά προεχόντως την κοινωνία μας αλλά και τους δικηγόρους ως επαγγελματικό κλάδο με θεσμικό και ευαίσθητο ρόλο- ότι και για τον ανθρωπάκο που θέλησε να ψωνίσει απόλυτη αλήθεια από το μαγαζάκι της αλήθειας μιας μικρής επαρχιακής πόλης. 
Εκστασιάστηκε όταν είδε την ταμπέλα έξω από το μαγαζάκι. ΤΟ ΜΑΓΑΖΙ της αλήθειας έγραφε. Σκέφτηκε ότι αν και διέθετε ανεπτυγμένη φαντασία, του ήταν αδύνατον να φανταστεί τι μπορεί να πουλούσαν. Μπήκε. Πλησίασε την κοπέλα που στεκόταν στον πρώτο πάγκο και τη ρώτησε: «Συγνώμη. Είναι αυτό το μαγαζί της αλήθειας;» «Μάλιστα κύριε. Τι λογής αλήθεια θέλετε; Αλήθεια μερική, αλήθεια σχετική, αλήθεια στατιστική, πλήρη αλήθεια;»
Ώστε λοιπόν πουλούσαν αλήθεια. Ποτέ δεν είχε φανταστεί ότι ήταν δυνατόν κάτι τέτοιο. Να πηγαίνεις σ’ένα μέρος και να παίρνεις την αλήθεια, ήταν υπέροχο. «Θέλω πλήρη αλήθεια» αποκρίθηκε ο άνθρωπος χωρίς ταλάντευση. «Είμαι τόσο απηυδισμένος από τα ψέματα και τις πλαστογραφίες» σκέφτηκε. «Δε θέλω άλλες γενικεύσεις, ούτε δικαιολογίες, δεν θέλω απάτες ούτε κοροϊδίες» «Απόλυτη αλήθεια» διόρθωσε. «Μάλιστα κύριε. Ακολουθήστε με». Η κοπέλα συνόδευσε τον πελάτη σ’ ένα άλλο μέρος του καταστήματος και δείχνοντας έναν πωλητή με αυστηρό ύφος, είπε: «Ο κύριος θα σας εξυπηρετήσει». Ο πωλητής πλησίασε και περίμενε τον πελάτη να μιλήσει. «Ήρθα ν’ αγοράσω την απόλυτη αλήθεια». «Αχά! Συγνώμη, αλλά γνωρίζετε την τιμή;» «Όχι. Πόσο κοστίζει;» αποκρίθηκε τυπικά. Στην πραγματικότητα ήξερε ότι θα πλήρωνε όσο όσο για να έχει όλη την αλήθεια. «Για όλη την αλήθεια» είπε ο πωλητής «το αντίτιμο είναι ότι ποτέ πια δεν θα έχετε την ησυχία σας». Ένα ρίγος διέτρεξε τη ράχη του ανθρώπου. Ποτέ δεν είχε φανταστεί ότι το κόστος θα ήταν τόσο υψηλό. «Ευχ….Ευχαριστώ……… Συγνώμη…….» ψέλλισε.
Έκανε μεταβολή και βγήκε από το κατάστημα κοιτώντας το έδαφος. Ένιωσε λίγο θλιμμένος όταν κατάλαβε ότι δεν ήταν ακόμα προετοιμασμένος για την απόλυτη αλήθεια, ότι ακόμα χρειαζόταν ορισμένα ψέματα για να βρίσκει ανάπαυση, ορισμένους μύθους και εξιδανικεύσεις για να καταφεύγει, ότι ήθελε κάποιες δικαιολογίες για να μην αντιμετωπίζει τον ίδιο του τον εαυτό …. «Ίσως αργότερα» σκέφτηκε. «Ίσως αργότερα».
Ένα παλιό αραβικό ρητό λέει: «Για να μπορέσεις να ξεφορτώσεις ένα φορτίο χαλβά το πιο σημαντικό είναι να έχεις δοχεία για να τοποθετήσεις το χαλβά». Με τη Σοφία και την Αλήθεια ισχύει το ίδιο όπως με το χαλβά. Εμείς άραγε έχουμε αρκετά δοχεία για να τα γεμίσουμε αλήθεια;


ΑΝΔΡΕΑΣ
ΒΑΣ. ΦΛΩΡΟΣ

Βιβλιογραφία-Πηγές: 
1. The Colorado Lawyer, September 2000, Colorado Bar Association President’s Message to Members, Do Lawyers Lie? by Dale R. Harris.
2. From a collection of papers produced by PRI and distributed at NCBP Conference, July 8, 2000.
3. Abrams, "Why Lawyers Lie," New York Times Magazine (Oct. 9, 1994) at 54.
4. Supra, note 1.
5. Χόρχε Μπουκάι: «Να σου πω μια ιστορία».